Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan “Perakende Ticarette Uygulanacak İlke ve Kurallar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” Resmi Gazete’de yayımlandı.
Bakanlıktan yapılan açıklamaya göre, Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’da yapılan değişikliklere uyum kapsamında, Perakende Ticarette Uygulanacak İlke ve Kurallar Hakkındaki Yönetmelikte değişiklik öngören taslak hazırlanarak 24 Ağustos 2023’te ilgili kuruluşların ve kamuoyu görüşüne açıldı.
Ticaret Bakanlığı’na ulaşan görüşlerin değerlendirilmesi neticesinde, yönetmelik, Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanunla uyumlu şekilde hazırlandı. Yönetmelikle, üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler arasındaki ticari ilişkilerde karşı tarafın ticari faaliyetlerini önemli ölçüde bozan, makul karar verme yeteneğini azaltan veya normal şartlarda taraf olmayacağı bir ticari ilişkinin tarafı olmasına neden olan faaliyetler, “haksız ticari uygulama” olarak tanımlanarak yasaklandı.
İhlal edenlere idari para cezası uygulanacak
Bu kapsamda, karşı tarafın herhangi bir kişiden mal veya hizmet teminine zorlanması, kampanya maliyetinin, kampanyalı satış yapmak istemeyen tarafa yansıtılması, tarım ve gıda ürünlerinin tedarikinde ticari ilişkinin şartlarının, yazılı veya elektronik ortamda yapılan sözleşmeyle belirlenmemesi, sözleşmede tek taraflı değişiklik yapma yetkisi veren veya açık ve anlaşılır olmayan hükümlere yer verilmesi yasaklanarak idari para cezasına bağlandı.
Ürün talebini doğrudan etkileyen herhangi bir hizmet verilmediği halde karşı taraftan prim ve bedel alınması, üretim tarihinden itibaren 30 gün içinde bozulabilen tarım ve gıda ürünlerine yönelik siparişlerin, ürünün teslim tarihinden önceki 30 gün içinde iptal edilmesi, ürünlerinin tesliminden sonra bozulma gibi maliyetlerin karşı tarafa yansıtılması ve satılamadığı gerekçesiyle iade edilmesi gibi faaliyetlere idari para cezası uygulanacak.
İdari ve cezai yaptırımlara veya müşteri şikâyetlerine ilişkin maliyetlerin üretici veya tedarikçiye yansıtılması, kamu kurumlarına veya adli mercilere başvuruda bulunulduğu gerekçesiyle karşı tarafa ticari misillemelerde bulunulması, işletme ölçeği ile ürün ve faaliyetlerine ilişkin esaslı hususlarda gerçek dışı veya yanıltıcı açıklama veya bildirimde bulunarak karşı tarafın zararına sebep olunması gibi durumlarda da idari para cezası verilecek. Düzenlemeler, 1 Ocak 2024’te yürürlüğe girecek.
Amaç, küçük ölçekli işletmeyi korumak
Yeni düzenlemeyle; üretimden itibaren 30 günde bozulabilen gıda ürünlerinin tedarikinde tarafların ölçeğine bakılmaksızın ödeme süresi “45 gün” olarak belirlendi. Tedarikte alacaklının “küçük, borçlunun orta veya büyük ölçekli” ya da “alacaklının orta, borçlunun büyük” olması halinde küçük işletmeyi korumak için bu süre “30 gün” olarak belirlendi.
Glütensiz ve laktozsuz ürünlere kolay ulaşım hedefi
Düzenlemede glütensiz, laktozsuz, düşük proteinli gıdaya ilişkin arzın artırılması da amaçlandı. Bu kapsamda Bakanlığa, 200’den fazla şubeli zincir mağazalara, 250 metrekareden fazla satış alanına sahip şubelerinde tıbbi beslenme gerektiren hastalıklara yönelik gıda ürünü satış yükümlülüğü getirme yetkisi verildi.
Gıda katkı maddelerine Avrupa ayarı
Avrupa Birliği’nin gıda katkı maddelerini belirleyen mevzuatta yaptığı düzenlemeler dikkate alınarak Türkiye’deki mevzuatta da buna paralel değişikliklere gidildi. Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından hazırlanan yönetmelik, Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Bu kapsamda “E 422 Gliserol”, “E 475 Yağ Asitlerinin Poligliserol Esterleri ve E 476 Poligliserol Polirisinoleat”, “E 471 Yağ Asitlerinin Monove Digliseritleri” adlı gıda katkı maddelerine ait spesifikasyonlar değiştirildi.
